İşitme ve/veya konuşma engeli bireylerin jest ve mimikleri de dahil ederek iletişim kurmasını sağlayan dil olan işaret dili, vücudun ve ağız hareketlerinin odak noktasında olduğu bir dildir. Yalnızca görselliğe dayandığı için kendi içinde bazı zorluklar taşıyan bu iletişim şekli, dünya genelindeki milyonlarca engelli bireyin temel haklarını gerçekleştirmesinin yanında topluma dahil olabilmeleri için de son derece önemli ve değerlidir. Hem kendi bilgi birikimini arttırmak hem hayatlara değer katmak hem de bu alandan nakit kazancı elde etmek isteyen pek çok kişi işaret dili öğrenmekte, yine de bu dilin engelliler için her geçen gün daha çok yaygınlaşması gerekmektedir.
İşaret Dili Neden Önemlidir?
Ülkemizde kullanılan versiyonu Osmanlı Devleti günlerine kadar uzanacak denli eski bir geçmişe sahip olan Türk İşaret Dili, 1902 yılında işitme engelliler için Abdülhamit tarafından kurulan Yıldız Sağırlar Okulu ile gündeme gelmiş ve Osmanlı mahkemelerinde de bu dilin kullanımına şahit olunmuştur. Buradan yola çıkarak pek çok kişi aksini düşünse de işaret dilinin evrensel olmadığı anlaşılmakta, ülkeden ülkeye bu iletişim şekli için farklılıklar görülmektedir.
Her ülkenin kendi işaret dili olduğu gibi bu dil de bünyesinde aksanlar veya lehçeler barındırabilir. Haliyle işaret dili tıpkı sözlü iletişim dilinde olduğu gibi gramer bilgisi gerektiren, sistematik ve kapsamlı bir yapı kazanmakta, bu durum da bu alanda çeviri hizmeti verecek kişilerin sorumluluğunu arttırmaktadır.
Sadece görselliğe dayanan ve ‘’sessiz dil’’ diyebileceğimiz işaret dili hangi coğrafyada kullanılıyor olursa olsun tüm dünyanın gün geçtikçe daha çok yaygınlaşmasını temenni ettiği önemli bir iletişim şeklidir. Bu sayede engelli olmayan vatandaşların hayatı pek çok açıdan değişmekte, haliyle herhangi bir engeli olmayan kişilerin de bu dili öğrenmeye teşvik edilmesi gerekmektedir. Engelli vatandaşların hem toplumdaki diğer bireylerle hem de diğer engelli kişilerle aktif iletişim halinde kalmasının sayısız olumlu sonucu bulunmakta, eğitimden sağlığa pek çok temel hakka erişimin iyileştirilmesi içim, bu dilin yaygınlaşması istenmektedir.
İşaret Dili Çevirmenliğinin Önemi
Yalnızca görsellikten faydalanılan işaret dili, bu alanda çeviri hizmeti veren kişilerin veya bu hizmeti direkt meslek olarak icra eden kişilerin öncelikli olarak insani değerlere ve yardımlaşmaya önem vermesini gerektirir. Türkçe dilbilgisi kurallarına hakim olmayı zorunlu kılan bu çeviri alanı, kişinin kendi sözel diline hakim olmaması halinde hiçbir zaman tam olarak gerçekleştirilemeyebilir. Kişinin dikkatli, konsantrasyon düzeyi yüksek ve soğukkanlı bir tavır içinde hizmet verebilmesi de yine işaret dili tercümanlığının önemli kriterleri arasındadır. Tercümanın takip etmeye açık ve üstün bir hafızaya sahip olması da yaptığı çevirinin niteliğini direkt olarak etkileyecektir.
İşitme veya konuşma engelli vatandaşların resmi, sosyal veya bireysel işlemlerinin ya da gereksinimlerinin tamamında çeviriye ihtiyacı olabilir. Bu durumda işaret dili üzerine profesyonel hizmet veren kişilerin sorumluluğu öne çıkmakta, engelli bireylerin toplumsal durumlar karşısında köprüsü olma görevi üstlenen işaret dili tercümanlarının her açıdan bilinçli olması gerekmektedir.
